ZAMİRLER, ZAMİR ÇEŞİTLERİ VE ZAMİRLERİN ÖZELLİKLERİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIM
ADILLAR, ADIL ÇEŞİTLERİ, ADILLARIN ÖZELLİKLERİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIM
Cümlede adların yerine geçen (kullanılan) sözcükler
Ad soylu oldukları için adın aldığı birtakım ekleri (hal, iyelik, çokluk, ilgi, eşitlik) onlar da alır.
1.KELİME DURUMUNDAKİ ADILLAR:
KİŞİ:
Kişi adlarının yerine kullanılırlar
Ben, sen, o, biz, siz, onlar, kendi
Örn:
Akın bugün geldi.
O bugün geldi.
GÖSTERME:
Varlıkların adlarını söylemeden , onları gösterme, işaret yoluyla göstererek belirten sözcükler.
Bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar
(yakın) (orta uzak) (uzak)
Varlıkların, adların gösterme yoluyla yerini tutarlar.
Örn:
Kalemleri de defterlerin yanına koyun.
Onları da şunların yanına koyun.
Uyarı: İşaret önadları işaret adıllarıyla karıştırılmamalıdır. Çekim eki alığında veya kendilerinden sonra virgül konduğunda.
Örn:
Bu akşam size gelecek.
Bu, akşam size gelecek.
O adamı nereden tanıyorsun?
Onu nereden tanıyorsun?
Uyarı: “o” sözcüğü:
Kişinin yerine geçerse kişi zamiri (O, bizi sevmez)
Bir varlığın yerine geçerse işaret zamiri (O, tamir edilmez.)
Bir adı gösterirse işaret sıfatı (O masayı getirin.)
BELGİSİZ:
Hangi adın yerini tuttukları açıkça belli olmayan.
“kimi, birkaçı, biri, bütünü, kimse, herkes…”
örn:
birkaç öğrenci> birkaçı
kadın
bir adam işe başladı> biri
çocuk
Birkaçı dün, bazıları bu sabah, kimi de daha önce geldi.
Bazı insanlar>bazıları
Uyarı: Belgisiz sıfatların iyelik takısı almalarıyla belgisiz adıllar oluşur.
Örn:
Birisi çoğu, birçoğu…
SORU:
Soru olarak adların yerine geçen
Asıl soru adılları “kim,ne” ,
Önad olan “hangi ve kaç’’ a –ı gelince “hangisi ve kaçı”
Ne soru adlından türemiş yer anlamlı soru zarfları (nereye, nereden, nerede) biçimine gelerek adıl olurlar.
Örn:
Kimi gördün? Hangisi senin?
Nereye gitti? Kaçı benim?
2.EK DURUMUNDAKİ ADILLAR:
İYELİK
Eklendikleri varlığın kime ait olduklarını belirten eklerdir.
Örn:
(benim) ev-i-m (bizim) ev-i-miz
(senin) ev-i-n (sizin) ev-i-niz
(onun) ev-i (onların) ev-leri
İLGİ ADILI “-Kİ”
-ki adın yerine geçer.
-im, -in iyelik ekleriyle birlikte kullanılır.
Örn:
Sizinki daha güzel bir tarlaydı.
Ali kitabını bulamayınca sizinkini aldı. (sizin kitabı)
Uyarı: ilgi adılı –ki ile sıfat yapan –ki karıştırılmamalıdır.
Örn:
Duvarınki dökülmüş. (duvarın çimentosu)
Duvardaki çimento dökülmüş.
Uyarı: “Kİ”, üç görevde kullanılır:
1. Adların yerini tutarsa adıl (zamir) görevinde
Örn:
Sizinki daha güzel bir tasarıydı.
2. Adların önüne gelerek özelliklerini verirse sıfat (önad) görevinde:
Örn:
Bahçedeki ağaç çiçek açmış.
3. Cümleleri bağlıyorsa bağlaç görevinde:
Örn:
Buraya kadar geldi ki illa bizi görecek.
ADILLAR, ADIL ÇEŞİTLERİ, ADILLARIN ÖZELLİKLERİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIM
Cümlede adların yerine geçen (kullanılan) sözcükler
Ad soylu oldukları için adın aldığı birtakım ekleri (hal, iyelik, çokluk, ilgi, eşitlik) onlar da alır.
1.KELİME DURUMUNDAKİ ADILLAR:
KİŞİ:
Kişi adlarının yerine kullanılırlar
Ben, sen, o, biz, siz, onlar, kendi
Örn:
Akın bugün geldi.
O bugün geldi.
GÖSTERME:
Varlıkların adlarını söylemeden , onları gösterme, işaret yoluyla göstererek belirten sözcükler.
Bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar
(yakın) (orta uzak) (uzak)
Varlıkların, adların gösterme yoluyla yerini tutarlar.
Örn:
Kalemleri de defterlerin yanına koyun.
Onları da şunların yanına koyun.
Uyarı: İşaret önadları işaret adıllarıyla karıştırılmamalıdır. Çekim eki alığında veya kendilerinden sonra virgül konduğunda.
Örn:
Bu akşam size gelecek.
Bu, akşam size gelecek.
O adamı nereden tanıyorsun?
Onu nereden tanıyorsun?
Uyarı: “o” sözcüğü:
Kişinin yerine geçerse kişi zamiri (O, bizi sevmez)
Bir varlığın yerine geçerse işaret zamiri (O, tamir edilmez.)
Bir adı gösterirse işaret sıfatı (O masayı getirin.)
BELGİSİZ:
Hangi adın yerini tuttukları açıkça belli olmayan.
“kimi, birkaçı, biri, bütünü, kimse, herkes…”
örn:
birkaç öğrenci> birkaçı
kadın
bir adam işe başladı> biri
çocuk
Birkaçı dün, bazıları bu sabah, kimi de daha önce geldi.
Bazı insanlar>bazıları
Uyarı: Belgisiz sıfatların iyelik takısı almalarıyla belgisiz adıllar oluşur.
Örn:
Birisi çoğu, birçoğu…
SORU:
Soru olarak adların yerine geçen
Asıl soru adılları “kim,ne” ,
Önad olan “hangi ve kaç’’ a –ı gelince “hangisi ve kaçı”
Ne soru adlından türemiş yer anlamlı soru zarfları (nereye, nereden, nerede) biçimine gelerek adıl olurlar.
Örn:
Kimi gördün? Hangisi senin?
Nereye gitti? Kaçı benim?
2.EK DURUMUNDAKİ ADILLAR:
İYELİK
Eklendikleri varlığın kime ait olduklarını belirten eklerdir.
Örn:
(benim) ev-i-m (bizim) ev-i-miz
(senin) ev-i-n (sizin) ev-i-niz
(onun) ev-i (onların) ev-leri
İLGİ ADILI “-Kİ”
-ki adın yerine geçer.
-im, -in iyelik ekleriyle birlikte kullanılır.
Örn:
Sizinki daha güzel bir tarlaydı.
Ali kitabını bulamayınca sizinkini aldı. (sizin kitabı)
Uyarı: ilgi adılı –ki ile sıfat yapan –ki karıştırılmamalıdır.
Örn:
Duvarınki dökülmüş. (duvarın çimentosu)
Duvardaki çimento dökülmüş.
Uyarı: “Kİ”, üç görevde kullanılır:
1. Adların yerini tutarsa adıl (zamir) görevinde
Örn:
Sizinki daha güzel bir tasarıydı.
2. Adların önüne gelerek özelliklerini verirse sıfat (önad) görevinde:
Örn:
Bahçedeki ağaç çiçek açmış.
3. Cümleleri bağlıyorsa bağlaç görevinde:
Örn:
Buraya kadar geldi ki illa bizi görecek.
