söz sanatları

[admin]

---

Kaynak: Bu yazı, 10tl.net Android programı ile şu kaynaktan kopyalanarak alınmıştır: http://hattatmf.10tl.net/showthread.php?tid=11&pid=13

---

Söz Sanatları
[b]1.[/b] Abartma [b]2.[/b] Benzetme [b]3.[/b] Kişileştirme [b]4.[/b] Konuşturma [b]5.[/b] Karşıtlık



[b]Söz sanatları[/b] (edebi sanatlar), ifadeye zenginlik katmak, ifadenin etkisini artırmak ya da az sözle çok şey ifade etmek için kullanılır.

Söz sanatları [b]abartma, benzetme, kişileştirme, konuşturma ve karşıtlık[/b] olmak üzere beşe ayrılır:

[b]1. Abartma (Mübalağa)[/b]
Bir şeyin özelliklerini, bir olayı veya bir durumu olduğundan daha büyük veya daha küçük göstermeye [b]abartma[/b] denir.
Örnek(ler)

[b]»[/b] Bu videodaki kişi, futbol geçmişini ve futbol yeteneğini olduğundan daha büyük göstererek [b]abartma söz sanatı[/b]nı kullanmıştır.
[b]»[/b] Çantayı taşımaktan kolum koptu.
Bu cümlede kişi, kolunun fiziksel olarak koptuğunu değil, “çok yorulduğunu” abartma yaparak anlatmaktadır.
[b]»[/b] Bir ah çeksem dağı taşı eritir
Gözüm yaşı değirmeni yürütür
Bu hasretlik beni dahi çürütür
Bana sıla da bir, gurbet il de bir
Karacaoğlan bu dörtlükte memleketinden ayrı olmanın verdiği acıyı abartarak anlatmıştır. Çünkü gerçekte gözyaşı dağları eritmez, değirmeni yürütmez.
[b]2. Benzetme (Teşbih)[/b]
Anlatımı kuvvetlendirmek, sözün etkisini artırmak için aralarında değişik yönlerden ilgi bulunan iki şeyden zayıf olanın kuvvetli olana benzetilmesine [b]benzetme[/b] denir.
Tam bir benzetmede benzeyen, benzetilen, benzetme yönü ve benzetme edatı olmak üzere dört temel unsur vardır fakat bir cümlede benzetme yapılması için sadece benzeyen ve benzetilen olması da yeterlidir.
► [b]Benzeyen:[/b] Zayıf unsur.
► [b]Benzetilen:[/b] Kuvvetli unsur.
► [b]Benzetme yönü:[/b] İki unsur arasındaki benzetme sebebi.
► [b]Benzetme edatı:[/b] Benzetmede kullanılan “gibi, kadar” edatlarıdır.
Örnek(ler)
[b]»[/b] [b]Serkan[/b]
[b]keçi[/b]
[b]gibi[/b]
[b]inatçı[/b]
bir
çocuktur.
Benzeyen
Benzetilen
Benzetme
edatı
Benzetme
yönü


Yukarıdaki cümlede “Serkan”, “inatçılık” bakımından “keçi”ye benzetilmiştir. Burada “keçi”nin inatçılık özel­liği herkes tarafından bilindiğinden, benzetme çok rahat anlaşılmakta, söz daha etkili olarak anlatıl­maktadır.
[b]»[/b] Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım
Yırtarım dağları, enginlere sığmam taşarım
İstiklâl Marşı’ndan alınan bu dizelerin ilkinde şair kendisini “sel”e benzetmiştir. İkinci dizede ise “dağları yırtarım” sözüyle abartma sanatına başvurmuştur.
[size=x-large][b][color=#dd0055]3. Kişileştirme (Teşhis)[/b]
İnsan dışındaki varlıklara insana özgü özelliklerin verilmesine [b]kişileştirme[/b] denir. Bu sanatta hayvanlara, bitkilere ve diğer varlıklara insana özgü özellikler verilerek ifade daha çekici hâle getirilir, duygular daha güzel anlatılır.
Örnek(ler)

[b]»[/b] Yukarıdaki videoda kalem, silgi, defter, çanta gibi cansız varlıklara çok çalışmak, formda olmak, hazırlıklar yapmak gibi insana özgü özellikler yüklenerek [b]kişileştirme[/b] söz sanatına yer verilmiştir.
[b]»[/b] Köyün çayı boş yere akmaktan sıkılıyor, bir bostanı sulayacağı günlerin gelmesini iple çekiyordu.
Bu cümlede “köyün çayı” kişileştirilmiştir. “sıkılmak”, “iple çekmek (sabırsızlıkla beklemek)” insana özgü n