Şiir ve Yorum [Ders 14]

[Gokss]

Okuyucun metni kendi birikimlerine, özelliklerine, kültürüne, zevkine ve hayal gücüne göre anlamlandırmasına “yorum” denir.

Güzel bir yorum için:

• Öncelikle şiirin yapısal özelliklerini, dil ve üslubunu, temasını belirlememiz gerekir.
  
  
• Sonra şiirin yazıldığı dönemin şartlarına ve şairin zihniyetine (edebi kişiliğine) bakmamız gerekir.
  
  
• Şiirin bağlı olduğu geleneğin özelliklerini bilmemiz gerekir.
  
  
• Şiirin çok anlamlı bir metin parçası olduğunu unutmamız gerekir.
  

Şiirde Anlam

• Anlam, iletişim sırasında iletinin alıcıda uyandırdığı her türlü etkidir.
  
  
• Her anlam bir bağlamda oluşur ve farklı bağlamlarda farklı algılana­bilir.
  
  
• Her şiirin anlamı birbirinden farklıdır ve şiiri her okuyan farklı bir şe­kilde anlamlandırır.
  
  
• Bir şiirin çeşitli zamanlarda, farklı kişilerce değişik yorumlanabilmesi şiirin çok anlamlılığındandır.
  
  
• Okurun bilgi, kültür seviyesi, zevk ve anlayışı, ruh hâli, yaşı, yaşadığı ortamı şiiri farklı anlamlandırmasında etkilidir.
  

Bir şiiri yorumlarken şunlara dikkat etmek gerekir:

• Şiirin yazıldığı dönemin şartlarına,
  
  
• Şairin edebî kişiliğine,
  
  
• Şairin bağlı olduğu geleneğin özelliklerine,
  
  
• Şiirin çok anlamlı olduğuna.
  

Şiirler çok anlamlılığını sözcüklere yüklenen yeni anlamlarla kazanır. Bu şekilde farklı yorumlanabilen, yoruma açık metinlere “açık metin” denir. Açık metinlerde, duygu, düşünce, olay ayrıntılarıyla anlatılmaz, boşluklar bırakılır; okuyucu bu boşlukları kendi istek ve beklentilerine göre yorumlar. Yorumlama yapılırken şiiri meydana getiren parçalar arasında ilişki kurulmalı, her parçanın bütün içindeki işlevi belirlenmelidir.