Doğal Unsurlar İnsanların yaşam tarzları incelendiğinde bölgelerde büyük farklılıkların olduğu görülür. Bunun en önemli sebebi doğal doğal unsurların insana sunduğu şartlardır. Kutuplara yakın bölgelerde insanlar kürklere bürünmüş bir şekilde iglolarda yaşarken Ekvatoral bölgede yaşayan insanlar ise yarı giyinik bir şekilde ahşap evlerde ve çardaklarda yaşar. Doğal unsurlar, insanların fiziki ve kültürel yapısını etkilediği gibi karakteri üzerinde de etkili olur.
Örneğin;
• Kutuplarda yaşayan insan soğukla mücadele ederken mizacı hep mücadeleci olur.
• Dört mevsimin hüküm sürdüğü bölgelerde insanlar mevsime göre düzenlerini kurar.
• Sıcak bölgelerde yaşayan insanlar ise mücadeleyi fazla bilmezler.
İnsanlar yaşamlarını, doğanın sağladığı imkânlardan yararlanarak sürdürürler. Ancak doğa, her yerde ve her zaman aynı imkânları sunmaz. Doğanın sunduğu imkânların farklılığına bağlı olarak, insanların beslenme, giyinme ve barınma şekilleri, yeryüzünün değişik yerlerinde önemli farklılıklar gösterir. Söz gelimi Ekvatoral kuşakta yıl boyunca giysi değiştirme ihtiyacı duymayan ve bütün yılı ince ve kolsuz giysilerle geçiren insanlara doğanın sunduğu imkânlarla, bütün bir yılı kalın giysiler giyerek ve soğukla mücadele ederek geçiren insanlara doğanın sunduğu imkânlar farklıdır. Ülkemizden örnekler verecek olursak; Karadeniz Bölgesi’nin dağlık arazisinde bin bir zahmetle oluşturulan daracık tarım sahalarında, “Tarlam, bahçem susuz kalır mı?” kaygısı güdülmezken İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’nun engin düzlüklerinde dönümlerce tarım arazisi, su sıkıntısı çeker. Kırsal kesimde insanlar evlerini Karadeniz’de ahşaptan, Akdeniz’de taştan, İç Anadolu’da kerpiçten yapar. Doğal unsurlar insanların karakterinin biçimlenmesinde de etkilidir. Dünyada dört mevsimin yaşandığı yerlerde yaşamlarını sürdüren insanlar, mevsim farklılığının oluşmadığı yerlerde yaşayan insanlara göre daha mücadelecidir. Söz gelimi, yazın Akdeniz’in bunaltıcı sıcağından kurtulmak için Ayvagediği, Gözne gibi Torosların yücelerine sığınmış yaylalara göç eden Akdeniz sahil kuşağı insanı ile Kars, Ardahan platolarında yaz mevsiminde bile soba yakmak zorunda olan insanın doğal koşullara karşı verdiği savaşın biçimlendirdiği karakteri bir olabilir mi? Doğu’nun ağır, sakin, telaşsız insanı, Karadeniz’in saman alevi gibi parlayan sevecen insanı, İç Anadolu’nun bozkır gibi suskun insanının karakteri doğal koşullardan bağımsız oluşmuş olabilir mi? Örneklerden de anlaşılacağı gibi, doğanın sunduğu imkânlar bölgeden bölgeye farklılıklar gösterir. Peki, doğanın sunduğu imkânlar nelerdir? Doğal unsur ve doğal olaylar olarak adlandırdığımız bu imkânları bir kavram haritasında birlikte inceleyelim:
Doğal unsurlar ve olaylar, dört unsurdan oluşan bir ortamda yer alır. Bunlar temel ortamlar veya muhteşem dörtlü olarak adlandırılır.
Örneğin;
• Kutuplarda yaşayan insan soğukla mücadele ederken mizacı hep mücadeleci olur.
• Dört mevsimin hüküm sürdüğü bölgelerde insanlar mevsime göre düzenlerini kurar.
• Sıcak bölgelerde yaşayan insanlar ise mücadeleyi fazla bilmezler.
İnsanlar yaşamlarını, doğanın sağladığı imkânlardan yararlanarak sürdürürler. Ancak doğa, her yerde ve her zaman aynı imkânları sunmaz. Doğanın sunduğu imkânların farklılığına bağlı olarak, insanların beslenme, giyinme ve barınma şekilleri, yeryüzünün değişik yerlerinde önemli farklılıklar gösterir. Söz gelimi Ekvatoral kuşakta yıl boyunca giysi değiştirme ihtiyacı duymayan ve bütün yılı ince ve kolsuz giysilerle geçiren insanlara doğanın sunduğu imkânlarla, bütün bir yılı kalın giysiler giyerek ve soğukla mücadele ederek geçiren insanlara doğanın sunduğu imkânlar farklıdır. Ülkemizden örnekler verecek olursak; Karadeniz Bölgesi’nin dağlık arazisinde bin bir zahmetle oluşturulan daracık tarım sahalarında, “Tarlam, bahçem susuz kalır mı?” kaygısı güdülmezken İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’nun engin düzlüklerinde dönümlerce tarım arazisi, su sıkıntısı çeker. Kırsal kesimde insanlar evlerini Karadeniz’de ahşaptan, Akdeniz’de taştan, İç Anadolu’da kerpiçten yapar. Doğal unsurlar insanların karakterinin biçimlenmesinde de etkilidir. Dünyada dört mevsimin yaşandığı yerlerde yaşamlarını sürdüren insanlar, mevsim farklılığının oluşmadığı yerlerde yaşayan insanlara göre daha mücadelecidir. Söz gelimi, yazın Akdeniz’in bunaltıcı sıcağından kurtulmak için Ayvagediği, Gözne gibi Torosların yücelerine sığınmış yaylalara göç eden Akdeniz sahil kuşağı insanı ile Kars, Ardahan platolarında yaz mevsiminde bile soba yakmak zorunda olan insanın doğal koşullara karşı verdiği savaşın biçimlendirdiği karakteri bir olabilir mi? Doğu’nun ağır, sakin, telaşsız insanı, Karadeniz’in saman alevi gibi parlayan sevecen insanı, İç Anadolu’nun bozkır gibi suskun insanının karakteri doğal koşullardan bağımsız oluşmuş olabilir mi? Örneklerden de anlaşılacağı gibi, doğanın sunduğu imkânlar bölgeden bölgeye farklılıklar gösterir. Peki, doğanın sunduğu imkânlar nelerdir? Doğal unsur ve doğal olaylar olarak adlandırdığımız bu imkânları bir kavram haritasında birlikte inceleyelim:
Doğal unsurlar ve olaylar, dört unsurdan oluşan bir ortamda yer alır. Bunlar temel ortamlar veya muhteşem dörtlü olarak adlandırılır.
Alıntı:Kaynak: http://www.dersimiz.com/ders_notlari/Doga-Ve-Insan-oku-22542.html#.U4GQqNJ_uc8
