Konuyu Oyla:
  • Toplam: 3 Oy - Ortalama: 2.33
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
9. Sınıf İlk Çağ Uygarlıkları
#1
Kardeşime ödev hazırlarken kitaptan baka baka özetini çıkardım sizde yararlanın HİÇBİR YERİ ALINTI DEĞİLDİR noktasına virgülüne kadar hepsini kendim yazdım klavyeden :) Tam değil kusura bakmayın

İlk Çağ Uygarlıkları

1) Mezopotamya Uygarlığı: Anadolu, Akdeniz, Arabistan , İran, Hindistan ve Türkistan’da kurulan uygarlıkların kesişme noktası Mezopotamya “iki nehir arasındaki ülke” olarak tanımlanmıştır.Mezopotamya’da Sümer, Elam, Akad, Babil ve Asur gibi devletler kurulmuştur.

A) Sümerler (MÖ 4000 – MÖ 2350) : Sümerler, MÖ 4000 – MÖ 2350 yılları arasında Güney Irak’ta yerleşik olan, medeniyetin beşiği olarak bilinen coğrafi bölge ve medeniyetin adıdır.Mezopotamya’da ilk şehir devletlerini Sümerler kurmuşlardır.En önemlileri Ur, Uruk, Kiş, Lagaş olan bu şehir devletlerine “site” adı verilmiştir.Siteler,etrafı surlarla çevrili, “ziggurat” adı verilen tapınak ve onun etrafındaki evlerden meydana gelmiştir.Sitelerin başında patesi adı verilen krallar bulunur.Çok tanrılı inanca sahip Sümerler ölümden sonraki yaşama inanmamışlardır.Gılgamış, Tufan ve Yaratılış destanları Sümerler tarafından meydana getirilmiştir.Sümerler, astronomi alanında gelişmişlerdir.Ayrıca matematik ve geometride gelişme göstererek dört işlemi kullanmışlardır.

B) Akadlar (MÖ 2350 – MÖ 2100) : Sami kökenli Akadlar, MÖ 4000’de Arap Yarımadası’ndan gelerek Orta Mezopotamya’ya yerleşmişlerdir.Başkentleri Agade şehridir.İlk düzenli ordu sistemini meydana getiren Akadlar, tarihte bilinen ilk imparatorluğu kurmuşlardır.Sümer kültüründen etkilenen Akadlar, onlar gibi çok tanrılı bir inanca sahiptirler.Akadlar, MÖ 2100 yıllarında Sümerler tarafından ortadan kaldırılmıştır.

C) Elamlar (MÖ 3000 – MÖ 640) : Mezopotamya uygarlığı içerisinde incelenen Elamlar, Mezopotamya bölgesinin dışında; Sümer ülkesinin doğusunda yaşamışlardır.Sümer egemenliğine son veren Elamlar, ilk dönemlerinde şehir devletleri şeklinde örgütlenmişlerdir.Sus sitesi prensi, diğer siteleri de egemenliği altına alarak Elam Krallığı’nı kurmuştur.Madencilik, çömlek yapımı ve seramik sanatında ilerleyen, çivi yazısını kullanan Elamlar’a Asurlular son vermiştir.

[b]D) Babiller-Amurrular (MÖ 2100 – MÖ 539) :[/b] Samilerin bir kolu olan Amurrular tarafından kurulmuştur.Başkenti Babil’dir.I.Babil Devleti’nin Hititler tarafından yıkılmasından sonra II.Babil Devleti kurulmuş ve bu devlet Persler tarafından ortadan kaldırılmıştır.I.Babil Devleti’nin en güçlü Kralı Hammurabi dine dayalı devlet anlayışı yerine, gücünü ordudan alan mutlak krallık anlayışını getirmiştir.
Babiler, Sümerlerin etkisi altında kalmışlar, tapınaklarına ziggurat adını vermişlerdir.Başlıca geçim kaynakları tarım ve ticarettir.Mimari açıdan Mezopotamya’nın en gelişmiş uygarlığı Babillerdir.Babil’in Asma Bahçeleri bu alandaki en güzel örnektir.

[b]E) Asurlular (MÖ 2000 – MÖ 609) :[/b] Asya kökenli kavimlerle Arabistan kökenli Samilerin karışımından oluşan Asurlular, Yukarı Mezopotamya’da yaşamışlardır.Hayvancılık ve ticaret ile uğraşan Asurlular askeri güce dayalı bir imparatorluk kurmuşlardır.Başkentleri Ninova olan Asurlular, Anadolu’da Kültepe, Alişar ve Boğazköy’de ticaret kolonileri kurmuşlardır.Bu koloniler aracılığıyla yazıyı Anadolu’ya taşımışlardır.Asurlular diğer devletlerde olduğu gibi çivi yazısı kullanmışlardır.Anadolu’daki ilk yazılı kaynaklar Asur tüccarlarının bıraktıkları Kültepe’deki tabletleridir.Heykeltıraşlıkta önemli gelişmeler gösteren Asurlular’ın kabartmalı ünlüdür.

2) Orta Asya Uygarlığı : Orta Asya’da kurulan kültür merkezlerinin tarihi MÖ 5000 yıllarına kadar uzanmaktadır.Burada yapılan kazılar sonucu Yontma Taş Çağına uzanan gelişmiş kültür bölgeleri ortaya çıkarılmıştır.Kazılarda elde edilen bulgulardan bu kültürlerin Orta Asya’da kurulan Türk devletlerini birçok yönden etkilediği anlaşılmıştır.Anav kültürü, Batı Türkistan’da Aşkabat yakınlarında yapılan kazılarda ortaya çıkarılmış en eski kültürdür.Afanesyevo kültürü ise Altay/Sayan dağlarının kuzey batısında yapılan kazılarda ortaya çıkarılmış, Türklerin en eski kültürüdür.Tunçtan ve altından yapılmış eşyalar ilk defa Andronova kültüründe bulunmuştur.Abakan bölgesindeki Tagar kültürü ise en gelişmiş kültürdür.Orta asya ve Karadeniz’in kuzeyinde önemli uygarlık kuran topluluklardan biri de İskitlerdir.MÖ VII ile MÖ II. Yüzyıllar arasında yaşamışlardır.Savaşçı bir topluluk olan ve Kafkasya üzerinden Anadolu’ya seferler yapan İskitler, Medlerle birleşerek Urartu Devleti’ni yıkmışlar, Suriye’yi geçerek Mısır’a kadar ilerlemişlerdir.İskit-Pers savaşları İskitlerin Alp er Tunga, İranlıların da Şehname destanlarına konu olmuşlardır.İskitler altın, gümüş işçiliğinde usta olduklarından “bozkurtların kuyumcuları” olarak tanımlanmışlardır.İskitler göktanrı dinine inanıyorlardı.

3) Mısır Uygarlığı : Afrika’nın kuzeydoğusunda yer alan Mısır’da ilk yerleşmeler Nil Nehri kıyılarında olmuştur.Mısır’da ilk siyasi teşkilatlanma “nom” adı verilen şehir devletleri şeklindedir.MÖ 3000 yılında Kral Menes, Mısır’a tamamen hakim olarak ülkede ilk kez siyasi birliği sağlamıştır.Kral Menes ile beraber Mısır’da “firavun” adı verilen dini ve siyasi gücü olan tanrı-kralların yönetimi başlamıştır.Firavunlar döneminin en önemli olayı, Hititlerle yapılan Kadeş Antlaşması olmuştur.Bu antlaşma tarihte bilinen ilk yazılı antlaşmadır.MÖ VI. Yüzyılda Pers işgaline uğrayan Mısır, MÖ IV. Yüzyılda İskender’in bölgeye gelmesine kadar bu devletin egemenliğinde kalmıştır.Mısır’da toplum katipler, rahipler, askerler; tüccarlar, zanaatkarlar; çiftçiler ve köleler olmak üzere çeşitli sınıflara ayrılmıştır.Mısırlılar, hiyeroglif adı verilen resim yazısı kullanmışlardır.Çok tanrılı dine inanan Mısırlılar, ölümden sonraki yaşama inandıkları için ölülerini mumyalamışlardır.Mumyalama teknikleri sayesinde insan vücudunu taıyan Mısırlılar, tıp ve eczacılıkta gelişmişlerdir.Matematikte ilk defa dört işlemi kullanmış, “pi sayısı”nı bugünkü değerine yakın hesaplamışlardır.Nil Nehri’nin hareketlerini incelemeleri astronomide gelişmelerine katkıda bulunmuş, bu da takvimi icat etmelerini sağlamışlardır.

4) İran Uygarlığı : İran tarihinin ilk dönemlerine ait bilgilerin az olması nedeniyle bu dönem yeterince aydınlatılamamıştır.Bu dönemlerde İran’ın farklı bölgelerinde değişik kavimlerin prenslikler kurduğunu bilmekteyiz.Bu kavimlerden “Medler” ve “Persler” İran siyası tarihinde önemli bir yer tutmuştur.Medler, MÖ VII. Yüzyıl ortalarında siyasi bir güç oluşturmuşlar, Keyeskar Döneminde bağımsız olmuşlardır.Med Devleti’ne MÖ 550’de Persler son vermişlerdir.Büyük bir coğrafyada imparatorluk kurmayı başaran Perslere Makedonya Kralı “Büyük İskender” son vermiştir.Pers İmparatorluğu mutlakıyetle yönetilmiştir.Pers hükümdarlarının yetkileri sınırsız olup istekleri kanun niteliği taşımıştır.Ülke “satraplık” adı veriler eyaletlere bölünmüş “satrap” adı verilen görevliler tarafından yönetilmiştir.Persler, Zerdüşt dinini benimsemişlerdir.Bu dinde iyiliği “Ahuramazda”, karanlık ve kötülüğü de “Ahriman(Angramanyu)” temsil etmiştir.Çok tanrılı Zerdüşt dininin tapınaklarına “ateşgede” adı verilmiştir.Pers ordusu, İran halkından toplanan daimi-düzenli piyade ve süvari kuvvetlerinden oluşuyordu.Persler döneminde haberleşme, ulaşım ve düzenli bir posta örgütü vardı.Ülke ulaşımına verilen önem sonucu ticaret gelişmiş, Kral Yolu üzerinde önemli ticaret merkezleri kurulmuştur.Persler, Mezopotamya, Mısır, Anadolu ve Yunan sanatlarının etkisinde kalarak bir “Pers üslubu” yaratmışlardır.Mimarinin yanı sıra kabartmacılığa da önem vermişlerdir.Büyük kayaları oyarak mezarlar yapmış ve bunları kabartmalarla süslemişlerdir.

5) Hint Uygarlığı : Hindistan Asya Kıtası’nın güneyinde, Hint Okyanusu’na doğru uzanan büyük bir yarımadadır.Hindistan’da ilk uygarlık, MÖ 4000’li yıllarda İndus Nehri boyunca ortaya çıkmıştır.Doğal kaynak zenginliği olan Hindistan bu özelliğinden dolayı birçok kavmin istilasına uğramıştır.Bunlardan birisi de Arilerdir.Ariler, MÖ 1500’lerde Orta Asya’dan Hindistan’a gelmişler; siyasi, sosyal ve kültürel yapılarını bu bölgeye taşımışlar ancak burada merkezi bir sağlayamamışlardır.Bu nedenle Hindistan “racalık” adı verilen küçük prenslikler tarafından yönetilmiştir.Ariler, Hindistan’a gelmeleriyle birlikte “kast sistemini” bu bölgeye taşımışlardır.Kast, meslekleri babadan oğula geçen ve aynı geleneklere bağlı bulunan çeşitli sosyal sınıflardan oluşan bir sistemdir.Bu sistemde brahmanlar, din adamlarından; kşatriyalar, raca, asker ve asillerden; vaysiyalar, tüccar ve çiftçilerden; südralar, zanaatkar ve işçilerden oluşmuştur.Kast sisteminin dışında kalanlar da paryaları meydana getirmiştir.Hindistan’la ilgili ilk bilgiler “Veda” adı verilen dini metinlerde geçmiştir.

6) Çin Uygarlığı : Çin, Asya Kıtası’nın güneydoğusunda geniş topraklara sahip bir ülkedir.Çin uygarlığının oluşmasında Çin kültürünün yanında Türk,Moğol ve Tibet kültürleri de etkili olmuştur.Çin hakkında tarihi değer taşıyan ilk bilgilere MÖ XI. Yüzyılda rastlanmıştır.Merkezi otoritenin güçlü olduğu Çin, tarih boyunca hanedanlıklarca yönetilmiş, MÖ III. Yüzyıldan itibaren siyasi birliğini tamamlayıp güçlü bir imparatorluk haline gelmiştir.Çin’de “tanrının oğlu” unvanını taşıyan impatorların kutsal olduğuna inanılırdı.Çin imparatorlarının gücü daimi ordulara dayanmıştır.Çin ordusu, yaya ve arabalı askerler olmak üzere iki sınıfa ayrılmıştır.Ancak Türklerin örnek alınmasıyla bu sınıflara atlı birlikler de dahil edilmiştir.Çin’de sosyal yapıyı asiller ve köylüler oluşturmuştur.Köylülere hürriyet hakkı tanımayan bu sosyal yapıda, sınıfların yaşayış ve hukukları birbirinden farklıdır.Çin’de en yaygın dinler Konfüçyüsçülük, Taoizm ve Budizm’dir.Çin uygarlığının temeli, Konfüçyüsçülük öğretisine dayanmıştır.Bu dini öğretinin temeli erdem ve görev ahlakına dayalıdır.Çin’de ekonomi büyük ölçüde tarıma dayalıdır.Tarımın yanında iplik, ipek, porselen ve kumaş üretimi de yapılmıştır.Çinli tüccarlar İpek Yolu aracılığıyla Çin’den Roma’ya kadar olan bölgede ticari faaliyetlerde bulunmuşlardır.Çin mimarisi, askeri ve dini yapılar yönünden gelişme göstermiştir.Çin seddi ve Budist tapınakları Çin mimarisinin en güzel örnekleridir.Çinliler mürekkep, kağıt, barut, pusula ve matbaayı kullanarak dünyada birçok gelişmeye öncülük etmiştir.

7) Doğu Akdeniz Uygarlığı

A) Fenikeliler : Sami ırkından olan Fenikeliler, Lübnan Dağları ile Doğu Akdeniz kıyıları arasındaki bölgede yaşamışlardır.Fenikeliler bölgeye MÖ 3000 yıllarında gelmişlerdir.Sur, Sayda, Biblos gibi liman şehirleri kuran Fenikeliler, MÖ 2500 yıllarından itibaren Mısırlılarla icari ilişkilere başlamışlardır.MÖ IX. Yüzyıldan itibaren sık sık Fenike üzerine seferler düzenleyen Asurlular bölgeyi kısa aralıklarla hakimiyetleri altına almışlardır.Fenike, MÖ VI. Yüzyılda da Perslerin istilasına uğramıştır.Daha sonra Büyük İskender tarafından zapt edilen Fenike, MÖ 65 yılında Roma’nın Suriye eyaletine bağlanmıştır.Fenikeliler çok tanrılı bir inanca sahiptiler.Her şehrin bir tanrı veya tanrıçası vardı.Mimaride daha çok taş kullanan Fenikelilerin evleri tek katlı olup, evlerin salonu, hamamı ve su kuyusu bulunurdu.Fenikelilerin uygarlığa en büyük katkıları harf yazısını bulmaları ve 22 harften meydana gelen Fenike alfabesini oluşturmalarıdır.

B) İbraniler : Sami asıllı bir kavim olan İbraniler, Eski çağda Suriye ile Mezopotamya arasında göçebe olarak yaşamışlar, daha sonra Filistin’e yerleşmişlerdir.Burada MÖ 1040’lara doğru bir krallık kurmuşlardır.Bu krallığın başına geçen Hz.Davut, Kudüs şehrini kurarak başkent yapmıştır.Oğlu Hz.Süleyman zamanında Akdeniz ülkeleri, Mısır, Mezopotamya ve Arabistan ile ticaret yapılmış, bu sayede ülke zenginleşmiştir.Hz.Süleyman’ın ölümünden sonra İbraniler arasında birlik bozulmuş, biri İsrail, diğeri de (Yuda)Yahudi olmak üzere iki devlet haline gelmişlerdir.Bu iki devletin karşılıklı mücadelesinden yararlanan Asurlular, MÖ VIII. Yüzyılda İsrail Devleti’ne son vermiştir.MÖ VI. Yüzyılın ikinci yarısında da II.Babil Devleti, Yuda Devleti’ni yıkmışve Yahudileri Babil’e sürmüştür.Babiller yalnızca sürmekle yetinmemişler onlara ait Mescid-i Aksa’yı yıkmışlardır.Pers hükümdarının Babil’i alması üzerine esaretten kurtulan Yahudiler MÖ VI. Yüzyılın ilk yarısında Kudüs’e gelerek Mescid-i Aksa’yı yeniden inşa etmişlerdir.

8) Anadolu Uygarlıkları

A) Hattiler : MÖ 2500 – MÖ 1700 yılları arasında Anadolu’da büyük bir uygarlık oluşturmuş olan Hattiler hakkında elde edilen bilgiler oldukça kısıtlıdır.Hattilerin, göçler sonucunda Anadolu’ya geldikleri tahmin edilmektedir.Yapılan araştırmalar Hititlerin kültür ve inanç bakımından Hattilerden oldukça etkilendiklerini ortaya koymuştur.Hattiler'e ait kalıntılar Çorlu'daki Alacahöyük'te bulunmuştur.Hititler ile kaynaşarak birlikte yaşamaya karar vermişlerdir. Hayvan figürlü tanrı kültürünü geliştirir ve boğa hattiler için önemli bir sembol haline gelir.


B) Hititler : Merkezleri Çorum Hattuşaş'tır. Devlet yönetiminde kralın yanı sıra soylulardan oluşan ‘'pankuş'' mecliside söz sahibidir.Tavana adı verilen kraliçeler devlet yönetiminde kraldan sonra et yetkili kişidir. Sümer'lerin kanunlarından etkilenerek yeni kurallar yapmışlardır. Hititler hem de çivi yazılısı kullanmışlardır. Çok tanrılı dinlere inanmışlardır. Çevre kültürlerin tanrılarını da kutsal saydıkları için bin tanrı ili denilmiştir. Krallar tanrıya hesap vermek için anallar (yıllıklar) yazmışlardır.

C) İyonyalılar : Tarihte İyonya, İzmir ile Büyük Menderes Nehri arasındaki bölgeye verilen addır. Siyasi bir dili olmayışı özgür düşünceyi ve pozitif bilimleri geliştirmiştir. Felsefe tıp ve matematik temelleri burada atılmıştır. İyonyalılar'da kolonicilikle uğraşmışlardır.

D) Urartular (MÖ 900 – MÖ 600) : Urartu Devleti, Doğu Anadolu’da Asya kökenli Hurriler tarafından kurulmuştur.Urartuların merkezi Tuşpa(Van)’dır.Asurlular, MÖ 743 tarihinde Tuşpa’yı kuşatınca Urartı egemenliğine büyük bir darbe vuruldu.Aynı dönemde de kuzeyden Kimmerlerin saldırıları başladı.Bu nedenlerle Urartular MÖ 8.yüzyıl sonlarında Van Gölü yöresine çekilmek zorunda kaldılar. Ahiret inancına sahip oldukları için mezarlarını ev şeklinde yapmışlardır. Tarıma ve hayvancılığa önem vermişlerdir.

E) Frigyalılar (MÖ 800 – MÖ 676) : Frigler, ilk siyasi birliklerini MÖ 750’li yıllarda kurmuşlardır.Friglerin ilk bilinen kralı Gordios’tur. Tarıma ve hayvancılığa çok önem vermişlerdir. Öküz öldüren saban kıranın cezası ölümdür. En büyük tanrıları Bereket ve toprak tanrıçası Kibele'dir.

[align=right]Tamamen el emeğidir.Meric Tibet

EKTEN WORD OLARAK İNDİREBİLİRSİNİZ.


Ek Dosyalar
.docx   Yeni Microsoft Word Belgesi.docx (Dosya Boyutu: 26.68 KB / İndirme Sayısı: 11)
Ara
Cevapla PGM
Teşekkür verenler:
#2
9.Sınıf olunca [1 sene sonra] işime yarayabilir. Emeğine sağlık :)
Ara
Cevapla PGM
Teşekkür verenler:
#3
Önemli değil.
Ara
Cevapla PGM
Teşekkür verenler:


Hızlı Menü:


Şu anda bu konuyu okuyanlar: 1 Ziyaretçi



Reklam yaziniz bostur. ayarlardan duzenleyiniz:medi -

Online Shopping App
Online Shopping - E-Commerce Platform
Online Shopping - E-Commerce Platform
Feinunze Schmuck Jewelery Online Shopping